Ergenlik (puberte) nedir?
* Çocuğun cinsel olarak matür hale geldiği dönemdir.
* Bu dönem klinik olarak, cinsel gelişimin ilk bulguları olan kızlarda göğüs büyümesi erkeklerde yumurtalık boyutlarının artması ile kendini belli eder.
* Cinsel gelişmenin sona ermesi ve boydaki uzamanın bitmesi ile ergenlik dönemi sona erer.

Adolesan dönemi nedir?
Puberte ile başlar, ancak ergenlik dönemindeki büyüme ve gelişme sona erdikten sonrada bireyin psiko-sosyal olgunlaşması gerçekleşene kadar devam eder.
– Erken adölesan :11-14 yaş
– Orta adölesan :15-17 yaş
– Geç adölesan :18-21 yaş

Adolesan ve ergenlik (puberte)
• Adolesan dönemi çocukluktan erişkinliğe geçiş sürecidir (10-15 yıl).
– Büyüme hızlanır
– Sekonder cins karakterleri gelişir
– Psikososyal değişiklikler olur
• Ergenlik (puberte) ise fiziki değişiklikler sonucu çocuk bedeninin erişkin bedene
dönüşüm dönemidir (3-5 yıl).

Pubertede Bedensel Değişim
• Vücut yapısında değişiklikler
• Boy büyümesinde hızlanma
• Kas ve yağ dokusunda artma
• Endokrin bez ve kemik dokusunda olgunlaşma

Boy Büyümesindeki Hızlanmanın Özellikleri
• Büyüme hızında artış
• Doruk büyüme hızı dönemi
• Yıllık büyüme hızında düşüş
• 2- 5 yıl sürer
• Doruk büyüme hızı erkeklerde kızlardan sonra
• Kazanılan ortalama boy
• Kız → 16 cm ( 10 – 20 cm)
• Erkek → 26 cm ( 15 – 33 cm)

Vücut Yapısında Değişiklikler
• Önce bacaklar uzar
• 1 yıl sonra gövdede uzama
• Erkeklerde omuzlar, kızlarda kalçalar genişler
• Kemik yaşı hızla ilerler
• Kızlarda 15 – 16 yaş
• Erkeklerde 17 – 18 yaş kapanır
• Kemik mineral yoğunluğu hızla artar
• Boy, tartı, yaş ve ergenlik gelişimi etkili
• Ca ve D Vit. alımı önemli
• Genetik faktörler

Tartıda değişiklikler
• Vücut ağırlığı
• Kızlarda 16 kg artar
• Erkeklerde 20 kg artar
• Tartı alımının en hızlı olduğu dönem

Vitaminler
• Artan enerji ihtiyacı için
• Thiamin, riboflavin, niacin karbonhidratlardan enerji elde edilmesi için artar.
• Doku sentezi için
• B6, folik asit, Vit B12
• Artan kemik olgunlaşma hızı için
• D vit
• Yeni hücre oluşumu için
• A , C, E vit.

Mineraller
• Artan kemik olgunlaşması için
• Kalsiyum
• Kızlarda Myoglobin ve Eritrositlerde Hb için
• Demir
• Büyüme, cinsel gelişme için
• Çinko
• Artan büyüme için tiroid hormon yapımı
• İyot

Sağlığa Zararlı Dış Etkenlerden Korunmak
• Sigara, alkol ve bağımlılık yapan maddelerden uzak durmak
• Cinsel yolla bulaşan hastalıklardan ve gebelikten korunmak
• Aşılama (HPV, Karma, menenjit, su çiçeği)

Ergenlerde Aşılama
• Çocukluk çağında yapılmamış aşıların
• Tekrarlanması gereken aşıların
• Kronik hastalığı olan ergenlere bazı özel aşıların (pnömokok,influenza) yapılması gerekir.

Kızlarda Ergenlik
• Over, uterus, vajina ve labialar büyür
• Memeler gelişir (Telarş*)
• Pubik ve aksilla tüylenme olur (Pubarş*)
• Menstruasyon başlar. (Menarş*)

Erkeklerde Ergenlik
• Testis (4 ml’ ye ulaşması)* ve penis büyümesi (gonadarş)*
• Pubik ve aksiller tüylenme (pubarş/adrenarş)

Türk Kız Çocuklarında Ergenlik Özellikleri
• Meme dokusu (yaş) 10.1
• Genital kıllanma (yaş) ~ 6-9 ay 10.3
• Koltuk altı kıllanma (yaş) ~ 1yıl 10.8
• Menarş (yaş) ~ 1.8 yıl 12.2
• Meme 2 – Meme 5 (yıl) 2.2
• Ergenlik süresi (yıl) 4.9

Türk Erkek Çocuklarda Ergenlik Özellikleri
• Testis=4 ml (yaş) 11.6
• Genital kıllanma (yaş) ~ 6-12 ay 12.3
• Koltuk altı kıllanma (yaş)~ 1 yıl 13.1
• Sakal (yaş) ~ 3 yıl 14.5
• Testis 4 ml – 25 ml(yıl) 3.4
• Ergenlik süresi (yıl) 4.9

Türk Kız Çocuklarında Büyüme Özellikleri
• Ergenlikte kazanılan boy (cm) 16.0 ± 3.9
• Menarştan sonra kazanılan boy(cm) 6.4 ± 2.7
• Nihai boy (cm) 163.7 ± 6.0
• Ergenliğin başlangıcındaki boy uzunsa – nihai boy da uzundur.

Türk Erkek Çocuklarında Büyüme Özellikleri
• Ergenlikte kazanılan boy (cm) 26.4 ± 4.3
• Testis 25 ml’den sonra boy (cm) 4.2 ± 3
• Nihai boy (cm) 174.2 ± 1.6
• Ergenliğin başındaki boy uzunsa – nihai boyda uzundur.

Hangi durumda endişelenmeli ?
* Erkek çocukta 14 yaş, kız çocukta 13 yaşa dek ergenlik bulgusu yoksa,
* Erkek çocukta 9 yaş, kız çocukta 8 yaştan önce ergenlik başlamışsa,
* Kızlarda meme gelişmesi var, 4-5 yıl içinde menarş yoksa,
* Erkeklerde testis volümü 1 yıldan fazla aynı büyüklükte kalırsa,
* Ergenlik başladığı halde büyüme hızlanmazsa.